Kiedy wypada Chiński Nowy Rok 2023?

Chiński Nowy Rok to jedno z najważniejszych świąt w chińskim kalendarzu. To święto obchodzone jest zawsze w ostatnich tygodniach stycznia lub pierwszych tygodniach lutego, w zależności od fazy księżyca. Chiński Nowy Rok 2023 wypada w niedzielę 22 stycznia. To będzie pierwszy dzień długiej, zimowej przerwy dla mieszkańców Chin, podczas której powrócą oni do starodawnych obyczajów i tradycji, jak i udadzą się w podróże w różne strony świata.

Pewnie domyślasz się, że wierzenia i tradycje chińskiego Nowego Roku sięgają tysięcy lat wstecz i są w dalszym ciągu kultywowane. Będąc w Chinach, przez 6 lat miałam możliwość obserwowania przygotowań Chińczyków do obchodów Chińskiego Nowego Roku. Podczas swojego pobytu w Szanghaju i Guangzhou, zaobserwowałam różne tradycje, które raz wprawiały mnie w zachwyt, a raz dziwiły.

Jak wyglądają przygotowania na Chiński Nowy Rok?

Przygotowania do Chińskiego Nowego Roku zwykle zaczynają się kilka tygodni przed samym świętem. Chińczycy sprzątają swoje domy, kupują prezenty i dekoracje, a także zaczynają gromadzić składniki do przygotowania tradycyjnych potraw. Wiele firm i sklepów również przygotowuje się na Chiński Nowy Rok, zdobiąc budynki tematycznymi dekoracjami w czerwono-złotych kolorach, jak i oferując specjalne promocje. Tak jak i podczas świąt Bożego Narodzenia, tak samo w przypadku obchodów Chińskiego Nowego Roku, istnieją różne tradycje, których trzymają się Chińczycy. Każda z nich ma inny cel i głębsze znaczenie, dlatego Chińczycy starają się wykonać jak najwięcej z nich.

1.  Wywieszanie znaku 福 – znak 福 (fú) dosłownie oznacza szczęście, błogosławieństwo i podczas Chińskiego Nowego Roku jest on zawieszany w postaci ozdobnych plakatów, na drzwiach frontowych każdego domu. Zawieszenie tego znaku ma przynieść szczęście i powodzenie domownikom. Jednak będąc w Chinach, da się zaobserwować, że wiele osób wywiesza ten znak odwrotnie, co może wprawić w zakłopotanie. Dlaczego tak jest? Zawieszanie plakatu ze znakiem福 do góry nogami jest tradycyjnie uważane za odwrócenie losu i przynoszenie szczęścia, bogactwa i powodzenia w odwrotnym kierunku. Jest to popularna praktyka w Chinach, szczególnie w kontekście biznesowym, gdzie właściciele sklepów lub restauracji zawieszają znak „福” do góry nogami, aby przynieść sobie bogactwo i sukces, a nie koniecznie sklepowi, co jest bardzo pomysłowe J.

2. Zdobienie drzwi przy użyciu 对联 – co roku, na każdej stronie drzwi wejściowych rozlepiane są długie, czerwone plakaty/afisze z życzeniami na przyszły rok. 对联 (duì lián) to wersy poetyckie, które zwykle zawierają po jednym zdaniu np. 干年迎新春 (gàn nián yíng xīnchūn). Są one uważane za formę sztuki literackiej i są często używane jako ozdoba w chińskiej architekturze. W czasie obchodów Chińskiego Nowego Roku jest to sposób na wyrażanie pozytywnych życzeń, takich jak szczęście, bogactwo, długowieczność.

3. Sprzątanie, by przepędzić duchy – Wiele osób sprząta swoje domy przed Nowym Rokiem, aby pozbyć się złej energii i przyciągnąć dobry start. Sprzątanie przed Chińskim Nowym Rokiem jest często uważane za symboliczny akt oczyszczenia i przygotowania na nowy rozdział w życiu. Ludzie sprzątają swoje domy od podłogi do sufitu, pozbywając się niepotrzebnych rzeczy i układając wszystko na swoim miejscu, by przyciągnąć dobre szczęście i powodzenie, jak i wejść w nowy rok z harmonią.

4. Gotowanie symbolicznych potraw – Wiele tradycyjnych potraw jest przygotowywanych, by celebrować Chiński Nowy Rok, a pośród nich są chińskie pierożki 饺子 (jiǎozi), które wróżą bogactwo, ciasto ryżowe 年糕 (niángāo), symbolizujące wzrost i rozwój, oraz moje ulubione sajgonki 春卷 (chūnjuǎn), zwiastujące nowy rozdział w życiu. Wszystkie potrawy pojawiające się na stole podczas Chińskiego Nowego Roku mają pomóc w przyciągnięciu szczęścia i powodzenia, dlatego ważne jest, by spróbować każdego dania.

5.  Wręczanie红包 pełnego pieniędzy – 红包 (hóngbāo) to czerwone koperty, które są tradycyjnie wręczane w Chinach w czasie Nowego Roku jako symbol szczęścia i bogactwa. Hongbao zwykle zawiera pieniądze, które są wręczane dzieciom, młodzieży i starszym członkom rodziny przez starszych członków rodziny lub przełożonych w pracy. Tradycja ta pochodzi z dynastii Ming, kiedy to kupcy i bogaci ludzie dawali pieniądze w czerwonych kopertach jako symbol szczęścia i bogactwa. Obecnie, hongbao jest również wręczane przez przyjaciół i krewnych, a także przez firmy jako forma bonusów dla pracowników. Wręczanie hongbao jest uważane za ważną tradycję w chińskiej kulturze i jest zwykle traktowane jako symbol szacunku i wdzięczności wobec tych, którzy je otrzymują.

6.  Palenie fajerwerków – Fajerwerki są palone przez cały okres Chińskiego Nowego Roku, ale szczególnie intensywnie w jego pierwszą noc, kiedy to ludzie w całym kraju strzelają fajerwerkami i petardami, tworząc hałas, który ma odstraszyć złe duchy.  Jest to praktyka, która pochodzi z dynastii Han i jest uważana za sposób na odstraszenie złych mocy i przyciągnięcie szczęścia i powodzenia do mieszkańców Państwa Środka. Aktualnie, w większych miastach jak Szanghaj, od paru lat zamiast fajerwerków używa się dronów, ze względu na potrzeby środowiskowe.

7.  Dary dla bóstw i przodków – Wiele osób składa dary dla bóstw i przodków w czasie Nowego Roku, aby przynieść im szczęście i pozwolić im błogosławić ich na nadchodzący rok. Dary z reguły są w postaci owoców, orzechów, daktyli, kwiatów, wody, alkoholu, świec, jedwabiu, pieniędzy czy kadzidła. W każdej chińskiej świątyni za około 2 juany jest możliwość kupienia  kadzidełka. Służą one do składania intencji i z reguły umieszcza się je w specjalnie przygotowanych kadzielnicach. Najczęściej kadzidła są palone na ołtarzu bogów lub przodków, który znajduje się w głównym holu świątyni. Warto pamiętać, że każda świątynia ma swoje własne zasady i tradycje dotyczące palenia kadzideł, więc ważne jest, aby przestrzegać zaleceń i zwyczajów danego miejsca, nawet w Chiński Nowy Rok.

8.  Festiwal Lantern –  w Chinach to tradycyjne chińskie święto, które oznacza koniec Chińskiego Nowego Roku. Zwykle obchodzi się go 15 dnia pierwszego miesiąca księżycowego, co wypada w lutym lub marcu w kalendarzu gregoriańskim. W tym roku festiwal Lantern przypada na 5 lutego 2023. Podczas festiwalu Chińczycy zapalają i puszczają w powietrze lampiony, co symbolizuje pozostawienie przeszłości i życzenie sobie jasnej przyszłości. Inne aktywności związane z festiwalem dotyczą rozwiązywanie zagadek napisanych na latarniach, jedzenia 汤圆 (tangyuan), czyli słodkich kul ryżowych oraz oglądanie pokazu tańczących smoków.