
Kiedy wypada Chiński Nowy Rok 2023?
Chiński Nowy Rok to jedno z najważniejszych świąt w chińskim kalendarzu. To święto obchodzone jest zawsze w ostatnich tygodniach stycznia lub pierwszych tygodniach lutego, w zależności od fazy księżyca. Chiński Nowy Rok 2023 wypada w niedzielę 22 stycznia. To będzie pierwszy dzień długiej, zimowej przerwy dla mieszkańców Chin, podczas której powrócą oni do starodawnych obyczajów i tradycji, jak i udadzą się w podróże w różne strony świata.
Pewnie domyślasz się, że wierzenia i tradycje chińskiego Nowego Roku sięgają tysięcy lat wstecz i są w dalszym ciągu kultywowane. Będąc w Chinach, przez 6 lat miałam możliwość obserwowania przygotowań Chińczyków do obchodów Chińskiego Nowego Roku. Podczas swojego pobytu w Szanghaju i Guangzhou, zaobserwowałam różne tradycje, które raz wprawiały mnie w zachwyt, a raz dziwiły.
Jak wyglądają przygotowania na Chiński Nowy Rok?
Przygotowania do Chińskiego Nowego Roku zwykle zaczynają się kilka tygodni przed samym świętem. Chińczycy sprzątają swoje domy, kupują prezenty i dekoracje, a także zaczynają gromadzić składniki do przygotowania tradycyjnych potraw. Wiele firm i sklepów również przygotowuje się na Chiński Nowy Rok, zdobiąc budynki tematycznymi dekoracjami w czerwono-złotych kolorach, jak i oferując specjalne promocje. Tak jak i podczas świąt Bożego Narodzenia, tak samo w przypadku obchodów Chińskiego Nowego Roku, istnieją różne tradycje, których trzymają się Chińczycy. Każda z nich ma inny cel i głębsze znaczenie, dlatego Chińczycy starają się wykonać jak najwięcej z nich.
1. Wywieszanie znaku 福 – znak 福 (fú) dosłownie oznacza szczęście, błogosławieństwo i podczas Chińskiego Nowego Roku jest on zawieszany w postaci ozdobnych plakatów, na drzwiach frontowych każdego domu. Zawieszenie tego znaku ma przynieść szczęście i powodzenie domownikom. Jednak będąc w Chinach, da się zaobserwować, że wiele osób wywiesza ten znak odwrotnie, co może wprawić w zakłopotanie. Dlaczego tak jest? Zawieszanie plakatu ze znakiem福 do góry nogami jest tradycyjnie uważane za odwrócenie losu i przynoszenie szczęścia, bogactwa i powodzenia w odwrotnym kierunku. Jest to popularna praktyka w Chinach, szczególnie w kontekście biznesowym, gdzie właściciele sklepów lub restauracji zawieszają znak „福” do góry nogami, aby przynieść sobie bogactwo i sukces, a nie koniecznie sklepowi, co jest bardzo pomysłowe J.
2. Zdobienie drzwi przy użyciu 对联 – co roku, na każdej stronie drzwi wejściowych rozlepiane są długie, czerwone plakaty/afisze z życzeniami na przyszły rok. 对联 (duì lián) to wersy poetyckie, które zwykle zawierają po jednym zdaniu np. 干年迎新春 (gàn nián yíng xīnchūn). Są one uważane za formę sztuki literackiej i są często używane jako ozdoba w chińskiej architekturze. W czasie obchodów Chińskiego Nowego Roku jest to sposób na wyrażanie pozytywnych życzeń, takich jak szczęście, bogactwo, długowieczność.
3. Sprzątanie, by przepędzić duchy – Wiele osób sprząta swoje domy przed Nowym Rokiem, aby pozbyć się złej energii i przyciągnąć dobry start. Sprzątanie przed Chińskim Nowym Rokiem jest często uważane za symboliczny akt oczyszczenia i przygotowania na nowy rozdział w życiu. Ludzie sprzątają swoje domy od podłogi do sufitu, pozbywając się niepotrzebnych rzeczy i układając wszystko na swoim miejscu, by przyciągnąć dobre szczęście i powodzenie, jak i wejść w nowy rok z harmonią.
4. Gotowanie symbolicznych potraw – Wiele tradycyjnych potraw jest przygotowywanych, by celebrować Chiński Nowy Rok, a pośród nich są chińskie pierożki 饺子 (jiǎozi), które wróżą bogactwo, ciasto ryżowe 年糕 (niángāo), symbolizujące wzrost i rozwój, oraz moje ulubione sajgonki 春卷 (chūnjuǎn), zwiastujące nowy rozdział w życiu. Wszystkie potrawy pojawiające się na stole podczas Chińskiego Nowego Roku mają pomóc w przyciągnięciu szczęścia i powodzenia, dlatego ważne jest, by spróbować każdego dania.
5. Wręczanie红包 pełnego pieniędzy – 红包 (hóngbāo) to czerwone koperty, które są tradycyjnie wręczane w Chinach w czasie Nowego Roku jako symbol szczęścia i bogactwa. Hongbao zwykle zawiera pieniądze, które są wręczane dzieciom, młodzieży i starszym członkom rodziny przez starszych członków rodziny lub przełożonych w pracy. Tradycja ta pochodzi z dynastii Ming, kiedy to kupcy i bogaci ludzie dawali pieniądze w czerwonych kopertach jako symbol szczęścia i bogactwa. Obecnie, hongbao jest również wręczane przez przyjaciół i krewnych, a także przez firmy jako forma bonusów dla pracowników. Wręczanie hongbao jest uważane za ważną tradycję w chińskiej kulturze i jest zwykle traktowane jako symbol szacunku i wdzięczności wobec tych, którzy je otrzymują.
6. Palenie fajerwerków – Fajerwerki są palone przez cały okres Chińskiego Nowego Roku, ale szczególnie intensywnie w jego pierwszą noc, kiedy to ludzie w całym kraju strzelają fajerwerkami i petardami, tworząc hałas, który ma odstraszyć złe duchy. Jest to praktyka, która pochodzi z dynastii Han i jest uważana za sposób na odstraszenie złych mocy i przyciągnięcie szczęścia i powodzenia do mieszkańców Państwa Środka. Aktualnie, w większych miastach jak Szanghaj, od paru lat zamiast fajerwerków używa się dronów, ze względu na potrzeby środowiskowe.
7. Dary dla bóstw i przodków – Wiele osób składa dary dla bóstw i przodków w czasie Nowego Roku, aby przynieść im szczęście i pozwolić im błogosławić ich na nadchodzący rok. Dary z reguły są w postaci owoców, orzechów, daktyli, kwiatów, wody, alkoholu, świec, jedwabiu, pieniędzy czy kadzidła. W każdej chińskiej świątyni za około 2 juany jest możliwość kupienia kadzidełka. Służą one do składania intencji i z reguły umieszcza się je w specjalnie przygotowanych kadzielnicach. Najczęściej kadzidła są palone na ołtarzu bogów lub przodków, który znajduje się w głównym holu świątyni. Warto pamiętać, że każda świątynia ma swoje własne zasady i tradycje dotyczące palenia kadzideł, więc ważne jest, aby przestrzegać zaleceń i zwyczajów danego miejsca, nawet w Chiński Nowy Rok.
8. Festiwal Lantern – w Chinach to tradycyjne chińskie święto, które oznacza koniec Chińskiego Nowego Roku. Zwykle obchodzi się go 15 dnia pierwszego miesiąca księżycowego, co wypada w lutym lub marcu w kalendarzu gregoriańskim. W tym roku festiwal Lantern przypada na 5 lutego 2023. Podczas festiwalu Chińczycy zapalają i puszczają w powietrze lampiony, co symbolizuje pozostawienie przeszłości i życzenie sobie jasnej przyszłości. Inne aktywności związane z festiwalem dotyczą rozwiązywanie zagadek napisanych na latarniach, jedzenia 汤圆 (tangyuan), czyli słodkich kul ryżowych oraz oglądanie pokazu tańczących smoków.

Legenda o wyborze 12 chińskich znaków zodiaków
Warto wiedzieć, że w tradycji chińskiej, każdy rok przypada pod określony znak zodiaku, a ich dobór nie jest przypadkowy. Historia chińskich znaków zodiaków sięga czasów starożytnych, a ich wybór jest związany z legendą o wielkim wyścigu zwierząt. Według legendy cesarz zorganizował wyścig, aby wybrać 12 najszybszych i najsilniejszych zwierząt, które zostaną ustanowione jako znaki zodiaku. Wszystkie zwierzęta zgłosiły swoje uczestnictwo, ale tylko 12 z nich zdołało przebiec cały dystans i dotrzeć na metę. Pierwszy metę przekroczył szczur, który dzięki swojemu sprytowi, przedostał się przez rzekę na plecach byka, który dotarł jako drugi. Trzecia miejsce zajął tygrys, który był o chwilę szybszy niż królik. Piąte miejsce należało do smoka, a szóste do węża. Przy wyborze zwierzęcia na miejsce siódme był problem, gdyż koza i koń ustępowali go sobie nawzajem, bo razem dotarli na metę. Miejsce dziewiąte zdobyła skacząca po lianach małpka, dziesiąte zajął kogut, jedenaste pies, a ostatnie miejsce należało do świni.
W ten sposób, małpa, byk, tygrys, królik, smok, wąż, koń, koza, pies, świnia, szczur oraz kogut zostali wybrani jako znaki zodiaków, symbolizujące 12 lat w kalendarzu chińskim.
Charakterystyka 12 chińskich znaków zodiaków
Warto pamiętać, że legenda ta ma również związek z astrologią i filozofią chińską, gdzie poszczególne znaki zodiaku są uważane za posiadające różne cechy i właściwości, które odnoszą się do ludzi urodzonych w roku ‘panowania’ danego znaku. Przeczytaj poniższą charakterystykę chińskich znaków zodiaku i zastanów się, czy widzisz opisane elementy w swoich zachowaniach, jak i przyjaciół?
1. Małpa – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1980, 1992, 2004, 2016, 2028 itd. Małpy są inteligentne, elastyczne i pełne energii. Szybko przystosowują się do różnych sytuacji i szybko podejmują decyzje. Mają silną wolę i są skłonne do ryzyka.
2. Kogut – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1969, 1981, 1993, 2005, 2017, 2029. Charakteryzuje je ambicja, odwaga i determinacja. Są pracowite, lojalne i dbają o swoich bliskich. Mają tendencję do przesadnego dbania o swoje bezpieczeństwo i mają trudności z podejmowaniem ryzyka.
3. Pies – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1970, 1982, 1994, 2006, 2018, 2030 itd. Psy są lojalne, oddane i mają silny instynkt przyjaźni. Są też bardzo odpowiedzialne i dbają o swoje obowiązki. Często jednak są zbyt krytyczni wobec siebie i innych, co może prowadzić do niezadowolenia i smutku.
4. Świnia – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1971, 1983, 1995, 2007, 2019, 2031. Świnie to sympatyczne i przyjazne osoby, które cieszą się życiem i lubią dobre jedzenie. Są też skłonne do pomagania innym i są lojalne wobec swoich przyjaciół. Mają jednak tendencję do przesadnego rozrzutności i braku oszczędności.
5. Szczur – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1972, 1984, 1996, 2008, 2020 itd. Szczury są ambitne, inteligentne i przebiegłe. Mają silną wolę i szybko dostosowują się do zmian. Są jednak skłonne do egoizmu i tendencji do przejmowania kontroli nad innymi.
6. Byk – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1973, 1985, 1997, 2009, 2021 itd. Byki są spokojne, cierpliwe i poukładane. Są lojalne wobec swoich przyjaciół i rodziny, a także szanują tradycję i kulturę. Mają jednak tendencję do braku energii i braku inicjatywy.
7. Tygrys – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1974, 1986, 1998, 2010, 2022 itd . Tygrysy są silne, odważne i mają silną wolę. Są też bardzo lojalne i gotowe do poświęceń dla swoich bliskich. Jednak czasami mogą być zbyt agresywne i niezdrowe dla siebie.
8. Królik – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1975, 1987, 1999, 2011, 2023 itd. Króliki są delikatne, miłe i pełne dobroci. Są skłonne do wybaczania i pojednawcze, a także mają tendencję do troszczenia się o innych. Jednak czasami są zbyt uległe i nie potrafią stawiać granic.
9. Smok – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1976, 1988, 2000, 2012, 2024 itd. Smoki są silne, pełne energii i mają silne pragnienie sukcesu. Są także przebiegłe, inteligentne i mają dobry instynkt biznesowy. Jednak czasami mogą być zbyt ambitne i skłonne do manipulowania innymi.
10. Wąż – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1977, 1989, 2001, 2013, 2025 itd. Węże są inteligentne, przebiegłe i mają dobry instynkt biznesowy. Są też skłonne do sekretów i ukrywania swoich prawdziwych intencji. Mają jednak tendencję do bycia zbyt podejrzliwymi i nieufnymi.
11. Koń – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1978, 1990, 2002, 2014, 2026. Koni charakteryzuje się odwaga, przebojowość i energia. Są skłonne do ryzyka i działania, a także lubią przygody. Jednak czasami mogą być zbyt impulsywni i nieprzemyślani.
12. Koza – reprezentant zodiaku odpowiedzialny za rok 1979, 1991, 2003, 2015, 2027 itd. Owce są delikatne, wrażliwe i pełne uczuć. Są lojalne wobec swoich przyjaciół i rodziny, a także lubią artystyczne zajęcia. Mają jednak tendencję do braku pewności siebie i braku decyzji.
Według chińczyków wiedza o swoim chińskim znaku zodiaku pozwala lepiej zrozumieć swoje cechy i usposobienie, a także poznać obszary, które sprawiają nam potencjalne trudności. Ważne jest, aby pamiętać, że każdy znak zodiaku ma swoje zalety i wady, a także że każda osoba jest indywidualna i nie da się jej dokładnie i całkowicie opisać za pomocą krótkiej charakterystyki. Kultura chińska jest bardzo skomplikowana i złożona, a znaki zodiaku to tylko jedna z wielu różnorodnych tradycji i elementów, które składają się na to, jak Chińczycy postrzegają świat i siebie samych.


Jak złożyć życzenia noworoczne po chińsku?
Chiński Nowy Rok to czas radości, celebracji i spotkań rodzinnych, podczas których Chińczycy wymieniają się prezentami, podczas których, nie rzadko usłyszysz poniższe życzenia noworoczne:
祝你新年快乐 – Zhù nǐ xīn nián kuài lè – Życzę Ci szczęśliwego Nowego Roku
新年衷心祝福 – Xīn nián zhōng xīn zhù fú – Szczere życzenia na Nowy Rok
新年万事如意 – Xīn nián wàn shì rú yì – Wszystkiego co najlepsze w Nowym Roku
新年大吉大利 – Xīn nián dà jí dà lì – Szczęścia i powodzenia w Nowym Roku
Są to cztery najbardziej popularne zwroty używane w trakcie obchodów Chińskiego Nowego Roku, podczas których tradycyjnie składa się życzenia dotyczące szczęścia,
pomyślności i bogactwa. Jeśli planujecie podróż do Chin podczas ferii zimowych, które akurat nakładają się z Chińskim Nowym Rokiem, to polecam zapamiętanie chociaż jednego z 4 zwrotów. Umiejętność czytania chińskich znaków dostarcza niesamowitej satysfakcji i pozwala na jeszcze lepsze 'wczucie’ się w noworoczny klimat Chin 🙂
新年衷心祝福 !
Klaudia